Overtuinen waren vroeger op meerdere plaatsen in de Zaanstreek terug te vinden en zeker in de Hoogstraat in Koog aan de Zaan bevonden zich meerdere overtuinen. Een overtuin is een tuin aan de overkant van de straat of in het geval van de Hoogstraat, aan de overkant van de sloot. De Hoogstraat was vroeger namelijk een doorlopende sloot die later gedempt is. Iemand had een huis aan de Zaan of aan de andere kant van de sloot en had dan een overtuin aan de overkant om over de Zaan te kunnen kijken of om aan de kant van de sloot te kunnen zitten.

De geschiedenis van de overtuin op Hoogstraat nummer 16 in Koog aan de Zaan gaat terug naar de grote industriële families van de Zaanstreek, de familie Honig en familie Duyvis. In 1880 bouwde de familie Duyvis een vrijstaand huis aan de Hoogstraat nummer 14. In 1895 bouwde de familie Honig een vrijstaand huis aan de Hoogstraat nummer 18. Tussen deze 2 vrijstaande huizen in, Hoogstraat nummer 16, bleef het terrein onbebouwd. Rond 1920 begon Cornelis ter Wolde op de Hoogstraat nummer 16 een puddingfabriek met de naam ”Wood’s Pudding”. Dit werd geen succesverhaal want de fabriek ging in 1923 failliet. Een jaar later begonnen de heer pot en de heer Brouwer in hetzelfde pand een bonbon fabriek met de naam “Lelie”. Ook dit werd geen succesverhaal en in 1936 werden de bedrijfsactiviteiten beëindigd. Dhr. C.J. Honig heeft de fabriek toen gekocht en het in 1938 gesloopt met het idee daar ooit een keer een nieuw huis te bouwen. Op het braakliggende stuk terrein heeft de heer Honig tijdelijk een tuin aangelegd “ter vermaak van de Kooger bevolking”. Later probeerde de heer Honig de tuin als bouwgrond te verkopen, maar hiertegen kwamen de Kogers in opstand, zij wilden de tuin graag behouden en de heer Honig wist ook geen goede koper te vinden. 

In 1960 besloot de heer C.J. Honig de tuin te schenken aan de stichting Zaans Schoon, een stichting die in het leven was geroepen om het Zaanse Erfgoed te beschermen. Hij wist zijn broer G.N. Honig te overtuigen om aan de linkerkant van de overtuin (Hoogstraat nummer 18) een extra strook grond erbij te schenken aan Zaan Schoon, zodat de tuin groter werd en dat de doorkijk naar de Zaan nog mooier werd. Hiervoor moest de heer G.N Honig zijn Kolenhok slopen, wat hij ook keurig heeft gedaan.

Zaans Schoon had toen ineens de overtuin in bezit en besloot een mooi tuinplan te laten maken door Prof. Dr. Ir. Bijhouwer die dat keurig heeft uitgevoerd. Hiervan zijn ook tekeningen terug te vinden en gedetailleerde beschrijvingen van welke beplanting exact in de overtuin heeft gestaan. Oliefabriek Duyvis schonk vervolgens het hek en de poort die vroeger bij de familie Duyvis aan de overkant van de sloot had gestaan bij Hoogstraat nummer 7. Mevrouw Smit van de Stationsstraat in koog aan de Zaan schonk de Pruisische grenadier voor in de overtuin en met de gemeente werden goede afspraken gemaakt voor het onderhoud van de overtuin.

De Pruisische grenadier komt waarschijnlijk uit 1735, in ieder geval uit de periode halverwege de 18^de eeuw. Waar deze gemaakt is en hoe deze in de Zaanstreek terecht is gekomen, is onbekend. Wat we wel weten is dat het beeld tot 1910 op de Padlaan in Krommenie heeft gestaan. Van 1910 tot 1938 heeft het beeld in de achtertuin op de Stationsstraat 61 gestaan en van 1938 tot 1961 heeft het beeld in de achtertuin van de stationsstraat 21 gestaan bij de familie Smit die het beeld vervolgens aan de overtuin hebben geschonken. Er staat een soortgelijk beeld van een Pruisische Grenadier in de tuin van een boerderij in Friesland, voor zover we weten zijn er 2 van deze beelden bekend in Nederland. Hoe de overtuin aan het visverkopertje en de zonnewijzer komt, is niet bekend.

Na jaren raakt de tuin in verval, het onderhoud wordt steeds lastiger en de tuin gaan hard achteruit. Tot 2 keer aan toe rijdt een auto met veel te hoge snelheid dwars door het antieke hek met grote schade tot gevolg. Beide keren is het hek weer netjes gerestaureerd. De terracotta beelden en de zonnewijzer worden steeds kwetsbaarder en moeten al in de jaren 80 verwijderd worden om verdere achteruitgang tegen te gaan. Het bazuinbeeld of faambeeld bovenop de toegangspoort moet ook vervangen worden voor een replica. Faambeelden kwamen wel vaker voor in de Zaanstreek, de engel met de bazuin (trompet) verspreidde de Faam (goede naam) van de eigenaar. Dit kwam bij de godin Fama vandaan uit de Romeinse mythologie. Als Fama een lange bazuin had dan was dit om goede berichten te verspreiden, had zij een korte bazuin dan was dat om roddel en laster te verspreiden. 

In 2024 kwam de overtuin in het bezit van Stichting Zaanse Pakhuizen. Vrij snel daarna kwam er een donatie vrij vanuit Stichting De Waakzaamheid. Stichting De Waakzaamheid was ooit opgericht voor het de restauratie en het behoud van De Waakzaamheid in Koog aan de Zaan, Zij hadden nog een klein potje geld over en wilde dit graag besteden aan een bijzondere restauratie in de buurt van De Waakzaamheid en hebben hiervoor de overtuin aangewezen. Met dit geld kon Stichting Zaanse Pakhuizen de restauratie van de overtuin laten uitvoeren door Zeus hoveniers. Zeus hoveniers heeft de restauratie exact zo uitgevoerd als ook Prof. Dr. Ir. Bijhouwer het in 1960 bedacht had. De tuin ziet er dus weer exact hetzelfde uit. Vervolgens hebben we van de Pruisische grenadier en het visverkopertje mallen laten maken en daarvan weer gipsen replica’s om weer terug te plaatsen op hun oorspronkelijk sokkels. Ook de zonnewijzer is weer gerestaureerd en op zijn plek centraal in de tuin gezet. Ook gemeente Zaanstad heeft belangrijk werk verricht voor het behoud van de overtuin. Zij hebben meegeholpen en meebetaald aan het afvoeren van de oude beplanting, zij hebben de 4 leilindes weer goed gesnoeid die voor de overtuin staan, het hekwerk (Rijksmonument) hebben zij weer geschilderd, zij hebben nieuwe fruitbomen geschonken en zij hebben voor het toekomstige onderhoud een speciale onderhoudsploeg samengesteld die bijzonder onderhoud kunnen verrichten meerdere keren per jaar. Ook gaan we met de bewoners van de Hoogstraat op vaste dagen in het jaar gezamenlijk de overtuin onderhouden. Zo blijft de tuin mooi en zijn we samen met de buren gezellig en actief bezig.